ازن به طور طبیعی پایه‌ی اصلی جو است که انرژی پرتوهای فرابنفش خورشیدی را طوری به دام می‌اندازد که ادامه‌ی حیات زمین ممکن شود. از نظر شیمیایی، ازن یک مولکول غیرآلی است که از سه اتم اکسیژن تشکیل شده است. از همین رو است که پایداری کمتری نسبت به اکسیژن دارد و به راحتی با اتم‌های دیگر ترکیب می‌شود.
ویژگی‌های این گاز ناپایدار، بشر را بر آن داشت تا از فایده‌های متنوع آن بهره بگیرد.
تغییر شکل اکسیژن به ازن
وقتی مولکول‌های اکسیژن تجزیه شوند، اتمی از همان واحد را تشکیل می‌دهند و O2 به O3 تبدیل می‌شود. با تحریک الکتریکی اکسیژن و دریافت گرما و انرژی، مولکول‌های آن شکافته می‌شوند. این فرایند معمولا از سوی ژنراتورهای ازن با تخلیه الکتریکی و بعضی فرایندهای شیمیایی اتفاق می‌افتد.
کاربرد ازن
سومین مولکول اکسیژن ازن ناپایدار است و پیوند سستی با دو مولکول دیگر دارد. از همین رو مایل است با آلودگی‌ها، به ویژه آلاینده‌های دارای بو و غلظت زیاد مانند دود ترکیب شود. این مولکول ناپایدار به راحتی می‌تواند پیوندی میان خود و ویروس‌ها، باکتری‌ها، میکروب‌ها، هاگ‌های کپک و ترکیبات آلی دیگر برقرار کند و آن ذرات آلاینده را از بین ببرد. این توانایی باعث می‌شود که ازن به عنوان پاک‌کننده و ضدعفونی‌کننده‌ای سریع و اثربخش شناخته شود.
در این شرایط، می‌توانیم ازن را نوعی اکسیژن «سالم» بنامیم که به عنوان ماده‌ی ضدباکتری در حالت‌های مختلفتی مانند محلول نمک ازن‌دار، آب ازن‌دار، روغن‌های خاص دارای ازن و یا نوع معمول آن به شکل گاز، به کار می‌رود.
دستگاه ازن‌ساز چیست؟
دستگاه ازن‌ساز یا ژنراتورهای ازن، با تجزیه مولکول‌های اکسیژن، به سادگی ازن تولید می‌کنند. این دستگاه‌ها، به عنوان منبع تولید ازن، وسیله ای موثر در تولید مقدار زیادی ازن برای پاک‌سازی، معطرسازی، ضدعفونی، از بین بردن ذرات مضر در هوا در محیط‌های بسته کاربرد دارند. این دستگاه‌های تولیدکننده ازن می‌توانند هوا را شوکه کرده و مواد آلاینده را به طور موثری از بین ببرند و محیط را ضدعفونی و ایمن کنند.
دستگاه ازن‌ساز با کمک اشعه ماورا بنفش یا تخلیه الکتریکی (کرونا) کار می‌کند. به کارگیری لامپ فرابنفش برای تولید ازن، ابتدایی‌ترین روش تولید ازن است که به طور کلی کارایی کمتری نسبت به تخلیه الکتریکی دارد.
در روش دوم، با ایجاد تخلیه‌های الکتریکی مانند رعد و برق، اکسیژن طبیعی و اتم‌های تک اکسیژنی ایجاد می‌شوند که با ترکیب آنها ازن شکل می‌گیرد.
قدرت اکسیدکنندگی ازن
ازن پتانسیل اکسیداسیون بسیار بالایی دارد. به لطف قدرت اکسیدکنندگی، ضدعفونی هوا، مواد و سطوح تضمین می‌شود. این ماده ضدآلاینده، در صورت استفاده‌ی درست، می‌تواند یکی از قو‌ی‌ترین و موثرترین مواد طبیعی تصفیه‌کننده و ضدعفونی‌کننده باشد. همین خاصیت ازن به استفاده از آن در زمینه‌های مختلف مانند تصفیه فاضلاب شهری، آب آشامیدنی، صنایع غذایی، صنایع کاغذ و نساجی و غیره کمک می‌کند.
خلاصه‌ای از کاربردهای صنعتی و غیرصنعتی ازن
ازن به دلیل اثربخشی متنوعش، کاربردهای مختلفی در سراسر جهان استفاده می‌شود که بعضی از آنها عبارتند از:
- پزشکی و داروسازی؛
- بیمارستانی؛
- هتل‌داری؛
- آب آشامیدنی و فاضلاب؛
- تصفیه و ضدعفونی استخر، آبگرم، جکوزی و …؛
- غذا و نوشیدنی؛
- کشاورزی و دامداری؛
- پرورش ماهی؛
- محیط‌های بسته‌ای مانند مهدکودک‌ها، کلاس‌های درس، دفترهای کار و غیره…